Intra-oculaire contactlens

Bij een lensimplantatie wordt een lensje achter het hoornvlies geplaatst. De intra-oculaire contactlens is een kunstlens die in het oog geplaatst wordt en in principe altijd blijft zitten. Deze lens geeft een permanente correctie van oogsterkteafwijkingen. In tegenstelling tot ooglaserbehandelingen wordt bij een implantatie van een intra-oculaire contactlens niet het hoornvlies behandeld, maar wordt een kunstlens achter het hoornvlies vóór de pupil geplaatst (veelgebruikte lenzen zijn die van de Artisan®, Artiflex®, Verisyze® en Veriflex®) of achter de pupil (ICL®). De lens kan, zo nodig, weer verwijderd worden. U merkt niets van de aanwezigheid van deze lens. Hij irriteert niet, is niet gevoelig voor stof en droogte en hoeft niet onderhouden te worden met schoonmaak- en bewaarvloeistoffen, zoals bij contactlenzen.

De implantatie van deze intra-oculaire contactlens, waarvan de Artisan® lens de meest gebruikte is, vindt doorgaans plaats bij mensen met hogere sterkte-afwijkingen. Voor lagere sterkte-afwijkingen geniet de ooglaser bij vele oogartsen de voorkeur. De lenzen zijn beschikbaar voor bijziendheid van –3 tot –23,5 dioptrie (myopie), voor verziendheid van +1 tot +12 dioptrie (hypermetropie) en voor cilinderafwijkingen (astigmatisme). In de praktijk worden deze lenzen meestal geïmplanteerd bij sterktes vanaf –8 dioptrie (bijziendheid) en vanaf +4 dioptrie (verziendheid). Cilindrische lenzen worden op maat vervaardigd. Een oogarts die niet beschikt over een excimerlaser en/of daar geen ervaring mee heeft zal mogelijk ook bij kleinere afwijkingen deze intra-oculaire contactlens implanteren.

Consult

Het vooronderzoek bestaat uit de anamnese (het ‘verhaal’ van de patiënt), de oogmetingen en de beoordeling van oogleden, bindvlies, hoornvlies en het gehele inwendige oog. Ook de traanfunctie en de oogdruk worden beoordeeld. Tevens dient er voldoende ruimte in het oog aanwezig te zijn om de lens te plaatsen. Het hoornvlies dient van een uitstekende kwaliteit te zijn, zodat deze op den duur niet te lijden heeft van de kunstlens en waardoor deze troebel kan worden. Deze voorwaarden kunnen goed worden beoordeeld in het vooronderzoek. Ook zal met u worden besproken dat u na de implantatie niet hard in de ogen mag wrijven, bijvoorbeeld door de knokkels van uw hand in de ogen te drukken. Hierdoor kan namelijk het hoornvlies naar binnen worden gedrukt en beschadigd raken door contact met de kunstlens. Klappen op het oog zijn uit den boze. Een bokser zal om die reden niet worden geadviseerd een dergelijke lens te laten implanteren.

Behandeling

De intra-oculaire contactlens wordt via een klein sneetje (incisie), onder het bovenooglid, in het oog ingebracht. De lens klemt zich met twee kleine klauwtjes vast aan het regenboogvlies (iris). Spontane verschuiving (luxatie) van de lens komt niet voor. Soms is een kleine hechting noodzakelijk voor een waterdichte sluiting van de incisie. De intrao-culaire contactlensimplantatie vindt plaats onder plaatselijke verdoving (prikken en druppels) of onder algehele anesthesie. De keuze is afhankelijk van de voorkeur van de oogarts, de mogelijkheden binnen de kliniek en de voorkeur van de patiënt. De lensimplantatie wordt meestal niet in één operatie verricht aan beide ogen, maar met een tussentijd van één tot enkele weken.

Voor- en nadelen

Voordeel is, dat veel hogere sterktes behandeld kunnen worden dan met de laser. Bijvoorbeeld, bijziendheid van –15 dioptrie kan niet worden behandeld met laser. Een ander voordeel kan zijn dat de kunstlens ook weer zou kunnen worden verwijderd, indien niet de gewenste correctie is bereikt. Echter, in geval van (zeldzame) complicaties, zoals ontstekingen, beschadiging aan andere structuren in het oog, heeft verwijderen van de kunstlens niet veel zin. De schade is dan immers al geschied en is, in de regel, permanent.
De optische kwaliteit van het zien is bij hogere sterktes veel groter na een implantatie van de intra-oculaire contactlens dan na een ooglaserbehandeling.
Nadelen kent de intra-oculaire contactlens ook: de lens wordt in sterktes geleverd in ‘stappen’ van 0,5 dioptrie. Zeer nauwkeurige kleine correcties van 0,25 dioptrie zijn hiermee dus niet mogelijk. Ook is de variatie in sterkte na behandeling wat groter dan na een laserbehandeling. De meeste ogen komen tussen de +1 en –1 dioptrie uit. Dit is overigens zelden een probleem, want de te corrigeren sterkte is doorgaans zo groot, dat bijna iedereen tevreden is na de implantatie van deze kunstlens. Een kleine ‘rest’-sterkte neemt men in de regel graag voor lief.
Soms is de pupil zo groot, dat het oog haast over de rand van het lensje kijkt, bijvoorbeeld in het donker. Dan treden hinderlijke neveneffecten op zoals halo’s (kringen rond lampen) en glare (schitteringen). In de regel wordt de pupilgrootte tijdens het vooronderzoek gemeten. De mogelijkheid bestaat dat u, vanwege bovengenoemd bezwaar, kan worden afgekeurd voor behandeling. Een ander nadeel is dat lensimplantatie duurder is dan een laserbehandeling en vaak ook gecompliceerder qua logistiek en organisatie.
De lenzen voor bij- en verziendheid zijn in de regel op voorraad leverbaar. De levertijd van een speciaal voor u geproduceerde cilindrische (torische) intra-oculaire contactlens is ongeveer 10 weken.

Nabehandeling

De nazorg is zeer beperkt: u zult enkele weken met antibiotica- en ontstekingsremmende oogdruppels uw ogen moeten druppelen. Verder mag u de eerste weken na de operatie niet wrijven in de ogen en niet zwemmen (ter voorkoming van infectie). Autorijden is meestal al na één tot twee weken mogelijk. U wordt op gezette tijden gedurende het genezingsproces poliklinisch gecontroleerd door de oogarts.

Prijsindicatiekosten

De behandeling kost minimaal 2000 Euro per oog. Per kliniek kunnen er verschillen in prijs bestaan. Dit is mede afhankelijk van het type lens dat wordt geïmplanteerd, de vorm van verdoving en dergelijke.

Tips

Het is verstandig u goed te laten informeren over refractiechirurgie. Hiervoor worden in de diverse privé-klinieken informatiebijeenkomsten georganiseerd. U kunt op zo’n informatiebijeenkomst kennis maken met de kliniek en/of oogarts en u kunt uw vragen stellen. Er zijn ook ziekenhuizen waar lensimplantaties worden verricht.

Bijdrage van: Nico Trap, Oogarts bij Nico Trap Oogcorrecties, Huis ter Heide