Refractieve oogchirurgie

Wakker worden, je ogen opendoen en scherp zien. Het klinkt zo gewoon, maar het is voor bril- en contactlensdragers niet de dagelijkse praktijk.

Refractieve oogchirurgie maakt het mogelijk om scherp te zien zonder hulpmiddelen. Het is de verzamelnaam voor ooglaserbehandelingen en contactlens-implantaties, behandelingen die refractie- of brekingsafwijkingen corrigeren, zoals bijziendheid, verziendheid en astigmatisme. Het dragen van een bril of contactlenzen behoort na zo’n behandeling vaak definitief tot het verleden.

Om goed te zien is het nodig dat voorwerpen uit de omgeving een scherp beeld projecteren op het netvlies. In het normale oog zorgen het hoornvlies en de ooglens ervoor dat een veraf gelegen object een scherp beeld op het netvlies geeft. Scherp stellen voor dichtbij gebeurt door het instellen van de ooglens.

U kunt dit vergelijken met een fotocamera: door de foto-lens te verstellen zorgt u ervoor dat binnenvallende stralen zo door de lens worden gebroken dat ze precies op de film samenkomen. Uw foto wordt dan scherp.

Wanneer de sterkte van hoornvlies en ooglens niet goed in verhouding staan tot de lengte van de oogbol dan geven objecten in de verte een onscherp beeld op het netvlies. Er is dan geen sprake van een oogziekte of zwakte maar van een refractie- of brekingsafwijking. Dan zijn hulpmiddelen als een bril of contactlenzen of een medische ingreep als refractieve chirurgie nodig om dit te corrigeren.

Refractieve oogchirurgie is de verzamelnaam voor behandelingen die de zogeheten refractie- of brekingsafwijkingen (bijziendheid, verziendheid en astigmatisme) corrigeren, zodat lichtstralen precies op het netvlies worden geprojecteerd.
Er zijn tegenwoordig allerlei veilige en heel precieze chirurgische behandelmethoden, zoals laserbehandelingen en contactlensimplantaties. Wat voor wie geschikt is, hangt onder andere af van uw ‘brilsterkte’ en wordt bepaald via een vooronderzoek.

Er zijn verschillende afwijkingen mogelijk aan onze ogen:

Het bijziende oog (minglazen)

Bent u bijziend dan worden de lichtstralen vóór uw netvlies gebundeld in plaats van er precies op. Bijziende mensen zien van dichtbij goed, maar in de verte slecht. Ze kunnen bijvoorbeeld niet tv-kijken zonder bril of lenzen. Hoe sterker iemand bijziend is, hoe korter de afstand waarop hij nog scherp kan zien. Bijziendheid openbaart zich vaak al in de kinderjaren. Bij de meeste mensen stabiliseert de bijziendheid zich rond het 20ste levensjaar.

Het verziende oog (plusglazen)

Bij verziende mensen wordt het binnenkomende licht achter het netvlies gebundeld, waardoor ze van dichtbij onscherp zien. Geringe verziendheid kan nog door het oog zelf worden gecompenseerd door de lens aan te spannen (‘accommoderen’). Bij mensen van 40 jaar en ouder neemt dit ‘scherpstelvermogen’ van het oog af. Dan wordt behalve lezen ook in de verte zien problematisch.

Astigmatisme (cilinderglazen)

Bij sommige mensen is het hoornvlies niet regelmatig gekromd maar in één richting vlakker dan in de andere. Deze afwijking in de oogbolling wordt ‘astigmatisme’ genoemd. Astigmatisme geeft problemen met zowel van dichtbij als in de verte zien en komt vaak voor in combinatie met ver- of bijziendheid. Deze afwijking wordt meestal gecorrigeerd met een cilindrisch brillenglas, een harde contactlens of speciale (‘torische’) zachte contactlenzen.

Ouderdomsverziendheid of presbyopie

Bij het ouder worden vermindert de flexibiliteit van de lens en daarmee het vermogen van de ooglens om scherp te stellen voor dichtbij. Dit is een normaal en onvermijdelijk verouderingsproces dat ongeveer vanaf het 40ste levensjaar begint op te treden. De meeste mensen die tot dan toe geen bril nodig hadden, zullen nu behoefte krijgen aan een leesbril.

Leesbril

Presbyopie wordt opgelost met een leesbril. Vaak is op den duur een sterkere leesbril nodig, omdat het scherpstel-vermogen verder afneemt. Aan ouderdomsverziendheid is weinig te doen. Voor sommige mensen is een PRELEX behandeling mogelijk, waarbij de eigen ooglens wordt vervangen door een kunstlens. Deze kunstlens kan indien gewenst ook het leeszicht corrigeren waardoor
u geen leesbril meer nodig heeft.

Voor wie is een behandeling geschikt?

In principe kan bijna iedereen van 18 tot 60 jaar worden behandeld waarbij voor een duurzaam resultaat een stabiele brilsterkte (een jaar of langer ongewijzigd) belangrijk is. Refractieve oogchirurgie is echter niet mogelijk in onder andere de volgende gevallen mensen met suikerziekte, bij afweerstoornissen, bindweefselziekten, een verhoogde oogdruk (glaucoom),  oogontstekingen, staar, netvliesafwijkingen of hoornvliesaandoeningen en in geval van zwangerschap en gedurende de periode van borstvoeding. Verder moet u in algemene goede gezondheid zijn en uw ogen moeten ook gezond zijn. Boven de 60 jaar verandert de ooglens dusdanig dat een laserbehandeling, maar kortdurend effect zal hebben en is dus niet zinvol. De enige zinvolle optie is een operatieve lensverwisseling waarbij de eigen lens wordt vervangen door een implantlens van de juiste sterkte.

Wat gebeurt er als u besluit zich te laten behandelen?

Vooronderzoek

Via vooronderzoek wordt bepaald of u voor refractieve oogchirurgie in aanmerking komt. Als u contactlenzen draagt, hebben uw ogen tijd nodig om weer in hun oorspronkelijke vorm te komen. Daarom is het noodzakelijk dat u vóór het vooronderzoek een periode geen contactlenzen draagt. Bij zachte contactlenzen duurt die periode twee weken, bij harde (zuurstof-doorlatende) lenzen een maand. Desgewenst kunt u harde lenzen de eerste twee weken nog wel door zachte lenzen vervangen.

Tijdens het vooronderzoek krijgt u druppels in uw ogen. Een neveneffect van deze druppels is dat u tijdelijk minder goed ziet. Met name lezen zal lastig zijn. Dit verdwijnt na twee tot drie dagen vanzelf weer. Ook is het verstandig om deze dagen niet aan het verkeer deel te nemen. Tijdens het vooronderzoek worden verschillende metingen verricht aan het oog. De refractie wordt gemeten, maar ook worden er oogdrukmetingen verricht en metingen aan het hoornvlies, onder andere de hoornvliesdikte. Ook worden er pupilmetingen gedaan en het traanvocht wordt gemeten. Door deze uitgebreide metingen te verrichten, kan goed worden bepaald of u in aanmerking komt voor een behandeling en welke behandeling het beste voor u is.

Laserbehandelingen

Bij een laserbehandeling (Intralase Femtolasik, Lasik of Lasek/PRK) kunnen twee ogen tegelijk worden behandeld. Deze ingreep - waarbij de ogen met druppels worden verdoofd - duurt ongeveer vijftien minuten per oog. Ook laserbehandelingen zijn vrijwel pijnloos. Napijn is een hoge uitzondering. Alleen na een Lasek/PRK-behandeling moet u rekening houden met twee tot drie dagen napijn. Daarnaast zijn de ogen enige dagen geïrriteerd, lichtgevoelig en vochtig. Het zicht herstelt zeer snel, vaak dezelfde dag nog. Na een Lasik-behandeling dient u het behandelde oog twee weken lang ‘s nachts af te plakken met een beschermbril.

De geavanceerde excimerlaser (excimer staat voor excited dimer) geeft een geconcentreerde bundel licht die precies kan worden gericht en scherpgesteld. Met behulp van laserpulsen worden microscopisch kleine hoeveelheden weefsel van het hoornvlies verdampt. Het hoornvlies krijgt hierdoor de gewenste kromming waarmee de afwijking is gecorrigeerd. Bergman Clinics | Kliniek voor Oogzorg werkt bij deze laserbehandeling met een zogeheten eyetracker. Daardoor volgt de laser computergestuurd heel nauwkeurig de kleinste oogbewegingen en komt de behandeling exact op de juiste plaats terecht.

Contactlensimplantatie

Bij contactlensimplantatie wordt één oog per keer behandeld. De periode tussen twee behandelingen is één à twee weken. Contactlensimplantaties vinden desgewenst plaats onder plaatselijke of volledige verdoving en duren ongeveer twintig minuten. De ingreep is vrijwel pijnloos. Na de behandeling dient u het behandelde oog twee weken lang ‘s nachts af te plakken met een beschermbril.

Nazorg

Na de behandeling volgen verschillende nacontroles. Als er complicaties optreden, worden die tijdens de veelvuldige controles door de oogarts opgespoord. Ze kunnen vaak met een aanvullende behandeling worden verholpen. Eventuele blijvende restafwijkingen worden met een lichte bril gecorrigeerd. Ernstige complicaties komen in zijn algemeenheid zeer zelden voor: slechts 0,01% van de behandelingen leidt tot enige mate van gezichtsverlies.

Kwaliteit

Een belangrijk kwaliteitskeurmerk voor ooglaserklinieken is het kwaliteitskeurmerk van Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN). De ZKN is de branchevereniging van privéklinieken. Het ZKN heeft een kwaliteitssysteem ontwikkeld dat op het gehele functioneren van de kliniek betrekking heeft. Naast de kwaliteit en professionaliteit van het medische personeel worden ook de veiligheid van de apparatuur, infectiepreventie, klanttevredenheid en de afhandeling van wachttijden getoetst.

Voor de patiënt en de medische specialist geeft dit keurmerk inzicht of aan de eisen is voldaan. Die eisen zijn in samenspraak met de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie en het ministerie van VWS vastgesteld. KIWA-Certificatie en Keuringen borgt als onafhankelijk instituut het certificeringsproces.

Al met al is een ooglaserbehandeling of een contactlensimplantatie niet meer weg te denken. In Nederland hebben tienduizenden mensen zich reeds met veel succes laten behandelen en dit aantal groeit significant. Men is het er over eens: refractieve oogchirurgie is een prachtige manier om van uw bril of lenzen af te komen.



Bijdrage van: Bergman Clinics | Kliniek voor Oogzorg